Kolorektal Kanser Nedir?
Kolorektal Kanser Nedir?
Kolon ve rektum, alt gastrointestinal sistemin parçalarıdır. Kalın bağırsağı oluşturur. Kolon, kalın bağırsağı oluşturan yaklaşık 150 cm uzunluğunda sindirim fonksiyonlarının gerçekleştirildiği, kaslardan oluşan boru şeklinde bir organdır. Çekum, çıkan kolon, hepatik fleksura, transvers kolon, splenik fleksura, inen kolon ve sigmoid kolon bölümlerinden oluşur.
Rektum kalın bağırsağın en son bölümünü oluşturan 15 cm’lik kısmıdır. Kolonun son kısmı olan sigmoid kolondan sonra gelir ve anüste sonlanır. Rektum üst, orta ve alt olarak üç kısma ayrılır. Özellikle tümör yerleşimi bakımından orta ve alt rektum tümörlerinde tedavi farklılıkları olmaktadır.
Bağırsaklar sindirim sisteminin önemli bileşenleridir. İnce bağırsaklarda sindirim ve emilim gerçekleştikten sonra kalan içerik kolona geçer. Kolonda su ve tuz emilimi olduktan sonra geriye kalan içerik kalın bağırsağın son kısmı olan rektuma ulaşır ve anüs yoluyla dışarı atılır.
Kolon ve rektumdan köken alan kanserlere toplu olarak kolorektal kanserler denir. Her ne kadar rektum kanserlerinde tedavi de farklılıklar olsa da genel olarak birçok ortak özelliğe sahip olmaları nedeniyle bu şekilde isimlendirilirler.
Kanser vücutta hücrelerin kontrol dışı bir şekilde çoğalmasıyla oluşur. Vücuttaki tüm hücrelerden kanser gelişebilir.
Kolorektal Kanser Evreleri:
Kolorektal Kanser Yaygın Mıdır?
Kolorektal kanserler oldukça yaygın ve ölümcüldür. Kolorektal kanserlerin oluşmasında çevresel ve genetik faktörler etkilidir. Kolorektal kanser görülme sıklığı açısından erkeklerde üçüncü sırada iken kadınlarda ikinci sıradadır. Görülme sıklığı ve ölüm oranları açısından erkekler de kadınlara göre artış hızı daha fazladır. Genellikle yaş ilerledikçe özellikle 40 yaşından sonra daha sık görülürken son yıllarda 40 yaş altı gençlerde görülme sıklığında artış görülmektedir.
Kolorektal Kanser Risk Faktörleri Nelerdir?
Kolorektal kanserler beslenme ve çevresel faktörler ile ilişkili olarak bölgesel artışlar gösterebilir. Dünyada gelişmiş bölgelerde daha sık görülürken az gelişmiş toplumlarda daha az rastlanmaktadır. Özellikle Avustralya, Yeni Zelanda, Avrupa ve Kuzey Amerika’da daha yüksek oranda görülürken Afrika ve Güney Asya’da en düşük oranlarda görülmektedir. Yüksek kalori ve proteinli beslenen, çevresel maruziyete kalan bölge ve toplumlarda daha sık rastlanmaktadır. Bir nevi zengin hastalığı olarak da değerlendirilir.
Kolon Kanseri Evreleri:
Kolorektal Kanser Nasıl Oluşur?
Kolorektal kanserlerin çoğu kolorektal poliplerden oluşur. Daha az kısmı ailesel ve genetik faktörlerden kaynaklanmaktadır.
Polip, kolon ve rektumun mukoza denilen en iç tabakasından gelişir. Başlangıçta çoğu iyi huyludur. Zamanla farklılaşarak kanserlere dönüşür. Bu farklılaşma yıllar alabilir. Her polip kansere dönüşmeyebilir. Poliplerin kansere dönüşme riski polibin türüyle ilişkilidir. Temel olarak iki tip polip vardır. Adenomatöz polipler ve hiperplastik ve inflamatuar polipler.
Adenomatöz polipler kanserlere dönüşme potansiyeli olan poliplerdir. Kanser öncüsü lezyonlar olarak değerlendirilir.
Hiperplastik ve inflamatuar polipler ise daha sık görülmelerine rağmen genel olarak kansere dönüşmezler.
Poliplerin yıllar içinde farklılaşmasıyla displazi gelişir. Displazi kanser öncesi hücrenin farklılaşmış halidir. Displazide hücreler normal yapılarını kaybetmişlerdir. Ancak kanser oluşmamıştır.
Kolorektal Kanser Nasıl Gelişir?
Kolorektal kanserler, kolon ve rektumun 4 ana tabakasından olan ve en iç kısmını kaplayan mukoza tabakasından gelişir. Kanserler mukoza tabakasında başlayarak kalın bağırsağın hem katmanlarına doğru ilerler hem de içeriye doğru ilerleyerek kalın bağırsakta daralmalara veya tam tıkanmalara sebep olabilir. Kalın bağırsağın katmanlarına doğru ilerlediğinde submukoza tabakasındaki kan damarları, sinirler ve lenf yolları içine doğru büyüyerek, kan veya lenf sıvısı yoluyla vücudun uzak bölgelerine taşınabilirler.